Hoạt động “gom mua” cổ phiếu quỹ: Vẫn khó thay đổi xu hướng thị trường!
Với chuỗi ngày giảm sâu, giá nhiều cổ phiếu lớn nhỏ trên cả hai sàn theo đó cũng sụt giảm đáng kể, thậm chí nhiều mã đã xuống dưới mệnh giá.
Vì thế, nhiều doanh nghiệp đưa ra quyết định “gom mua” cổ phiếu làm cổ phiếu quỹ nhằm “trấn an” tâm lý các nhà đầu tư, đồng thời giữ cho giá cổ phiếu của doanh nghiệp không mất giá hơn nữa. Nhưng liệc động thái trên có tạo hiệu ứng tích cực như nhiều doanh nghiệp kỳ vọng? Quanh vấn đề này, dưới đây là cuộc trao đổi với ông Nguyễn Anh Đức, Trưởng Phòng Môi giới Khách hàng Tổ chức Nước ngoài, CTCK Ngân Hàng Sài Gòn Thương Tín.
Tính đến thời điểm này, nhiều doanh nghiệp đã thông qua việc quyết định “gom” cổ phiếu làm cổ phiếu quỹ trong mùa đại hội cổ đông thường niên 2011, ông có nhận định gì về động thái trên?
Ông Nguyễn Anh Đức: Như chúng ta đã thấy, đến thời điểm này đã có khá nhiều doanh nghiệp công bố mua cổ phiếu quỹ, điển hình như: CTCP Tập đoàn Hòa Phát đăng ký mua 10 triệu cổ phiếu, Đường Buorbon 4 triệu cổ phiếu, Thủy sản Hùng Vương mua 5 triệu cổ phiếu, Tổng Công ty Bảo hiểm Dầu khí PVI mua 4 triệu cổ phiếu,… với tổng giá trị đăng ký theo ước tính lên tới trên 1.500 tỷ đồng.
Cá nhân tôi nhìn nhận đây là một động thái bình thường, tự nhiên và thường xảy ra khi thị trường chứng khoán có sự sụt giảm mạnh và giá cổ phiếu rớt sâu. Lý do các doanh nghiệp mua vào cổ phiếu quỹ là do giá thị trường của cổ phiếu đi xuống dưới mức giá trị thực của cổ phiếu mà công ty đánh giá dựa trên hoạt động của doanh nghiệp, triển vọng ngành và triển vọng của công ty. Sau đó khi thị trường phục hồi, giá cổ phiếu tăng trở lại thì công ty sẽ tiến hành bán cổ phiếu quỹ ra thu lợi nhuận hoặc sử dụng nguồn cổ phiếu này để thưởng cho cán bộ công nhân viên.
Việc đăng ký và mua vào cổ phiếu quỹ có một vài lợi ích:
- Bình ổn giá cổ phiếu: Hoạt động mua vào cổ phiếu làm gia tăng lượng cầu của cổ phiếu, từ đó góp phần giảm đà rơi của giá chứng khoán.
- Tâm lý: Thông qua việc công bố mua vào cổ phiếu quỹ, doanh nghiệp có thể trấn an nhà đầu tư và cổ đông là giá cổ phiếu đang thấp, dưới cả giá trị thực, khẳng định niềm tin vào triển vọng công ty và từ đó làm giảm lượng bán ra cũng như tăng sức cầu đối với cổ phiếu.
- Kỹ thuật: Thông qua việc mua vào làm giảm lượng cổ phiếu đang lưu thông và giảm bớt áp lực bán của cổ đông khi thị trường diễn biến xấu.
Như vậy, việc công bố và thực hiện mua vào cổ phiếu quỹ sẽ có tác động hỗ trợ giá cổ phiếu và để đảm bảo lợi ích của cổ đông khi giá cổ phiếu giảm mạnh như thời điểm hiện tại.
Tuy nhiên có một thực tế là, nhiều doanh nghiệp có quyết định mua cổ phiếu quỹ song lại không thực hiện “lời hứa”. Theo ông, đâu là những nguyên nhân?
Đúng là thực tế có khá nhiều doanh nghiệp đăng ký mua vào cổ phiếu quỹ song khi báo cáo lại không hề mua vào hoặc chỉ mua vào số ít trong lượng đăng ký mua. Theo tôi, do hai nhóm nguyên ngân sau:
- Nguyên nhân khách quan:
+ Giá thị trường không đạt mức mục tiêu mua vào của công ty xác định ban đầu, tức là không rớt thấp như công ty mong muốn khi công ty đăng ký mua.
+ Thanh khoản của cổ phiếu thấp, một phần có thể bởi nhà đầu tư găm hàng không bán ra khi có tin công ty mua cổ phiếu quỹ để chờ đợi giá tăng cao hơn mới bán, qua đó dẫn tới việc công ty không mua được đủ khối lượng đăng ký.
- Nguyên nhân chủ quan:
+ Sau thời điểm đăng ký mua cổ phiếu quỹ có những thay đổi bất thường về nguồn vốn, tình hình vĩ mô, thị trường,… dẫn tới việc doanh nghiệp thay đổi quyết định mua của mình.
+ Ngoài ra trên thị trường có khá nhiều doanh nghiệp đơn thuần đăng ký mua để trấn an nhà đầu tư, hỗ trợ giá cổ phiếu nhờ tác dụng tâm lý. Do đó họ đăng ký mua khối lượng cổ phiếu quỹ dù không thực sự mua, hoặc số lượng thực mua ít nhưng đăng ký nhiều lên để nhà đầu tư an tâm… Hay nói cách khác họ sử dụng việc đăng ký mua cổ phiếu quỹ như một thủ thuật để kích giá cổ phiếu. Điều này dẫn tới kết quả là khối lượng mua thực tế khi báo cáo rất ít so với khối lượng đã đăng ký mua.
Việc các doanh nghiệp (DN) gom cổ phiếu quỹ đồng nghĩa một lượng tiền đáng kể sẽ được rót vào thị trường. Theo ông, liệu có thể tạo một “cú hích” về dòng tiền mới trên thị trường trong thời gian tới?
Theo quan điểm cá nhân, tôi không kỳ vọng sẽ có một cú hích đối với thị trường trong thời gian tới từ việc các doanh nghiệp mua cổ phiếu quỹ bởi một vài lý do:
- Dòng tiền: Tuy giá trị ước tính là 1.500 tỷ đồng, nhưng như đã nói ở trên, có thể khối lượng thực mua nhỏ hơn khối lượng đăng ký và do đó lượng tiền rót vào thị trường cũng sẽ thấp hơn con số trên. Ngoài ra, lượng tiền này cũng sẽ không dồn vào thị trường trong cùng một thời điểm do việc mua cổ phiếu quỹ được tiến hành trong một thời gian thông thường là 2 tháng. Chính vì vậy, dù có thêm lượng tiền mới từ hoạt động mua cổ phiếu quỹ của DN thì lượng tiền này cũng không đủ lớn để tác động mạnh tới thị trường. Ngoài ra, trong thời điểm hiện tại khi Ngân hàng Nhà nước thực hiện thắt chặt tiền tệ để chống lạm phát, lãi suất huy động vốn tăng cao và nguồn tiền vay ngân hàng bị hạn chế thì việc DN bỏ nhiều vốn vào mua cổ phiếu quỹ trong thời điểm này là khá mơ hồ.
- Giao dịch: Việc mua cổ phiếu quỹ bị một số hạn chế về quy định trong giao dịch. Ví dụ như khối lượng cổ phiếu quỹ tối đa mua trong một ngày không được vượt quá 5% tổng khối lượng đăng ký mua hay vượt quá 10% khối lượng của phiên giao dịch trước đó. Do đó hành động mua vào cổ phiếu quỹ sẽ khó có tác động đẩy giá cổ phiếu lên, thay vào đó chỉ có tác dụng nhằm giảm đà rơi của cổ phiếu.
- Cuối cùng là bản chất: Thị trường chịu ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố, bao gồm tình hình kinh tế vĩ mô, triển vọng phát triển của doanh nghiệp, kỳ vọng của nhà đầu tư, và dòng tiền trên thị trường. Trong bối cảnh hiện nay khi tình hình vĩ mô chưa ổn định, lạm phát cao, lãi suất huy động vốn cao, nguồn tiền bị thắt chặt, huy động vốn khó, dẫn tới hầu hết các doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong tình hình hoạt động và triển vọng kết quả hoạt động trong 2011 tương đối ảm đạm thì việc mua vào cổ phiếu quỹ của DN chỉ tác động phần nào tới dòng tiền trên thị trường và ảnh hưởng của việc mua vào cổ phiếu quỹ của DN đối với thị trường sẽ không thực sự lớn. Thay vào đó nó sẽ chỉ có tác động cục bộ tới một vài cổ phiếu nhất định trong ngắn hạn và sẽ khó tạo được đột biến với thị trường.
Thực tế, giai đoạn thị trường suy giảm trong giai đoạn năm 2007, 2008 cũng có khá nhiều doanh nghiệp mua cổ phiếu quỹ nhưng kết quả thị trường vẫn tiếp tục giảm mạnh một thời gian dài trước khi phục hồi do tình hình vĩ mô thuận lợi hơn...
Xin cảm ơn ông!
